Bệnh chàm eczema và những điều bạn cần biết!

Eczema là bệnh về da khá phổ biến hiện nay, đặc trưng bởi chứng ngứa ngáy dai dẳng, da nổi mụn nước, trợt loét, chảy dịch, và dày sừng. Ezema rất khó chữa trị, có đặc tính dai dẳng, dễ tái phát và gần như không thể chữa trị dứt điểm. 

1. Bệnh chàm eczema là bệnh gì?

Chàm (eczema) là một dạng viêm da mãn tính (da sẩn mụn nước), có tính chất dai dẳng và dễ tái phát do phản ứng với các tác nhân nội và ngoại sinh. Tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại ảnh hưởng lớn đến cuộc sống và thẩm mỹ của bệnh nhân.

Chàm là trạng thái viêm lớp nông của da, cấp hay mạn tính, bệnh thường xảy ra khi thời tiết chuyển mùa. Bệnh có biểu hiện chung là ngứa, có mụn nước sắp xếp thành từng mảng giới hạn không rõ, sau đó mụn nước có thể vỡ ra gây loét, khô ráp và dày sừng. Nó tiến triển thành từng đợt, hay tái phát, có khi gây khô căng da, khó chịu. Dân gian thường gọi bệnh này là chàm tổ đỉa, vì tổn thương tái diễn lâu ngày da sần sủi kèm theo các lỗ hút sâu rỉ nước vàng như mồm con đỉa.

Eczema là bệnh ngoài da phổ biến, là bệnh da ngứa điển hình, mạn tính hay tái phát, điều trị còn khó khăn. Hiện nay các biện pháp điều trị được áp dụng chỉ giúp cải thiện triệu chứng, giảm thương tổn da và nâng cao chất lượng cuộc sống. Do đó bệnh chàm nói chung và các thể eczema đều không thể chữa trị dứt điểm.

Eczema có lây không?

Theo nghiên cứu của các chuyên gia da liễu hàng đầu, nguyên nhân gây chàm eczema là do sứ đề kháng yếu hoặc do các yếu tố ngoại giới như: môi trường ô nhiễm, thời tiết diễn biến đột ngột, dị ứng hóa chất, mỹ phẩm,… Bệnh không do bất kì một loại virus nào gây ra. Vì vậy, eczema hoàn toàn không có khả năng lây nhiễm

Đối với người mắc eczema có thể sinh hoạt chung với người khỏe mạnh bình thường mà không cần bận tâm đến vấn đề lây nhiễm. Tuy eczema không lây từ người này sang người khác, song bệnh lại có khả năng lây lan nhanh ra các vùng da khác trên cơ thể, nhất là khi người bệnh gãi các vùng bị ngứa khiến các nước vỡ ra. Nếu không chữa trị, chúng sẽ lây ra toàn thân và hình thành nên những vết sẹo thiếu thẩm mỹ.

Bởi thế, dù eczema không có khả năng lây nhiễm và không nguy hiểm đến tính mạng nhưng người bệnh vẫn cần điều trị càng sớm càng tốt để phòng ngừa những biến chứng xấu do bệnh gây ra.

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Bệnh chàm eczema có lây không?

Các dạng Eczema thường gặp

Chàm là bệnh ngứa da điển hình và được chia thành nhiều thể bệnh khác nhau. Ở mỗi thể bệnh, hình thái tổn thương, vị trí ảnh hưởng và tác nhân gây bệnh đều có sự khác biệt rõ rệt.

Ecema tiếp xúc ( viêm da tiếp xúc)

Đây là một dạng viêm da mãn tính xảy ra do tiếp xúc trực tiếp với các dị nguyên. Bệnh này thường ảnh hưởng đến những vùng da hở và có tần suất tiếp xúc cao như mặt, chân, tay và cổ, vùng quai dép, vùng tay đeo đồng hồ, đeo nhẫn,…

Tổn thương điển hình của viêm da tiếp xúc là tình trạng da xung huyết, đổ, hơi phù nề, có mụn nước hoặc bọng nước trên bề mặt vùng da bị tổn thương. Khi các mụn nước vỡ gây chảy dịch, trợt loét, Sau một thời gian, da khô lại, đóng vảy và có xu hướng dày cộm.

Eczema thể địa ( viêm da cơ địa)

Eczema cơ địa là một trong những bệnh phức tạp. Cơ chế hình thành bệnh thường là do yếu tố di truyền trong gia đình có người bị viêm da (chiếm 70%). Ngoài tổn thương da, viêm da cơ địa còn đi kèm với sốt cỏ khô, viêm mũi dị ứng và hen suyễn.

Không giống với các thể chàm khác, ezcema thể địa thường khởi phát sớm ( chủ yếu ở trẻ từ 2 tháng – 2 tuổi) và có thể xảy ra ở cá thanh niên lẫn người trưởng thành. Thể bệnh này có hình thánh tổn thương đa dạng – phụ thuộc chủ yếu vào giai đoạn phát bệnh, cụ thể bao gồm:

• Thời kì nhũ nhi (trẻ sơ sinh): Thường gặp ở trẻ từ 2 tuần tuổi đến 2 tuổi. Bệnh thường khởi phát ở má, trán, quanh miệng và da đầu. Sau đó có thể lan ra cổ, thân mình và bẹn. Các tổn thương có dạng vết ban đỏ, mụn nước, trợt da, chảy dịch nếu không vệ sinh sạch sẽ có thể dẫn đến nhiễm khuẩn thứ phát, mưng mủ và có vảy tiết. Trong giai đoạn này, bệnh có thề kèm theo tiêu chảy, viêm tai giữa.
• Thời kì trẻ em, thanh thiếu niên: Thường gặp ở độ tuổi 2-3 tuổi và 12-20 tuổi. Lúc này, bệnh thương biểu hiện là các đám mảng lichen hóa, hằn cổ trâu. Vị trí xuất hiện thường ở đầu gối, vùi tay, nếp gấp ở tay, chân. Giai đoạn này người bệnh có thể bị mắc viêm kết mặc và đục thủy tinh thể cùng lúc
• Ở người trưởng thành: Tổn thương thường ở dạng hằn cổ trâu, xuất hiện ở các nếp kẽ lớn như bàn tya, núm ngực (phụ nữ) và vùng môi. Giai đoạn này bệnh có xu hướng tiến triển mãn tính, chuyển thành hen suyễn hoặc sốt cỏ khô.

Ecxema tổ đỉa ( chàm tổ đỉa)

Bệnh đặc trưng bởi các đám mụn nước rất ngứa mọc trong lòng bàn tay, dưới lòng bàn chân. Các mụn nước này thường mọc sâu và chìm dưới lớp thượng bì của da, khiến vùng da bệnh bị nổi lên gồ ghề. Chúng có thể mọc rải rác hoặc mọc thành cụm, thành đám và thường tái đi tái lại dai dẳng. Tuy nhiên sau khoảng 3 – 4 tuần phát bệnh, các mụn nước có xu hướng tự tiêu biến trên bề mặt da.

Vị trí của chàm tổ đỉa thường tập trung ở lòng bàn tay và lòng bàn chân, có thể khởi phát ở các đầu ngón tay, ngón chân và rất ít khi (hầu như không bao giờ) vượt quá cổ tay hoặc cổ chân.

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Bệnh tổ đỉa là gì?

Eczema đồng tiền ( chàm đồng tiền)

Chàm đồng tiền thường gặp ở nam giới tuổi trung niên và khởi phát mạnh vào mùa thu – đông. Thể bệnh này đặc trưng bởi thương tổn hình oval hoặc hình tròn như đồng tiền.

Thể bệnh này thường chỉ xuất hiện ở thân mình, mu bàn tay, mặt duỗi các chi và ít khi đi kèm với các bệnh lí liên quan đến yếu tố cơ địa.

Eczema da dầu ( viêm da dầu/ viêm da tiết bã)

Eczema da dầu là thể chàm ít gây ngứa ngáy, trừ trường hợp xảy ra ở da đầu. Thể bệnh này điển hình bởi da nổi ban dát đỏ, tiết nhiều bã nhờn, bong vảy và ẩm dính.

Tổn thương thường xuất hiện ở những vùng có nếp gấp và vùng da có tuyến dầu hoạt động mạnh như da đầu, quanh mắt, hai cánh mũi, lông mày,… Các triệu chứng có thể bùng phát mạnh vào mùa thi-đông và nhẹ hơn vào mùa xuân-hè.

Nguyên nhân nào gây ra Eczema?

Nguyên nhân gây bệnh rất phức tạp và hầu như không thể xác định cụ thể. Tuy nhiên thông qua một số nghiên cứu, eczema có thể khởi phát do một số nguyên nhân nội giới và ngoại giới sau đây:

Nguyên nhân nội giới

• Yếu tố di truyền: Tiền sử bản thân hoặc gia đình từng mắc bệnh eczema khiến bạn dễ mắc bệnh chàm hơn
• Do rối loạn chức năng nội tạng: Sự suy giảm chức năng của nội tạng như gan, tuyến giáp, dạ dày, sức đề kháng,… có thể tác động trực tiếp và kích thích cơ chế hình thành eczema.
• Do rối loạn nội tiết: Nội tiết tố không chỉ ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt và chức năng sinh lý của nữ giới mà còn tác động đến hoạt động của hệ miễn dịch, kích thích tế bào lympho và gây bùng phát eczema.
• Do sức đề kháng yếu: Hệ miễn dịch suy yếu dễ bị các yếu tố gây bệnh tấn công.

Nguyên nhân ngoại giới

• Môi trường ô nhiễm
• Thời tiết diễn biến đột ngột
• Dị ứng hóa chất, mỹ phẩm
• Dị ứng thuốc

Triệu chứng của eczema qua từng giai đoạn

Ở từng giai đoạn, eczema gây ra hình thái tổn thương và triệu chứng khác nhau, tuy nhiên ngứa là triệu chứng điển hình và xuyên suốt. Nó cũng tiến triển dai dẳng, hay tái phát, có giai đoạn bùng phát mạnh xen lẫn với một số giai đoạn thuyên giảm

Giai đoạn cấp tính

Bệnh chàm cấp tính bao gồm giai đoạn hồng ban (đỏ da) và giai đoạn mụn nước với những triệu chứng sau:

Giai đoạn hồng ban

• Da bắt đầu xuất hiện các đám hoặc vết/đám đỏ, hơi cộm nhẹ
• Quan sát kỹ ở vùng da đó nhận thấy các sẩn tròn nhỏ (thực chất là mụn nước sắp nổi)
• Ở giai đoạn này, tổn thương da thường gây ngứa dữ dội, rất khó chịu

Giai đoạn mụn nước

• Mụn nước bắt đầu nổi ở bề mặt các vết/ đám da bị đỏ
• Số lượng mụn nước nhiều, kích thước khoảng 1 – 2mm và mọc san sát nhau, tập trung thành từng đám
• Mụn nước có xu hướng tự vỡ hoặc do gãi
• Khi mụn nước vỡ, xuất hiện thêm lớp mụn nước khác, chúng phát triển đùn từ dưới lên hết lớp này đển lớp khác

Khi da bị chảy nước do mụn nước tự vỡ hoặc do gãi khiến da loét, tiết nhiều dịch dễ bị nhiễm khuẩn gây chàm bội nhiễm. Khi bị chàm bội nhiễm, tổn thương da đặc trưng bởi tổn thương sưng phù nhiều dịch tiết hoặc có mủ

Giai đoạn bán cấp

Ở giai đoạn chàm bán cấp hay còn gọi là giai đoạn lên da non, thường có những triệu chứng giảm nhẹ hơn, không điển hình và xảy ra trong thời gian ngắn bao gồm

• Tổn thương có xu hướng giảm viêm, chảy dịch và giảm xung huyết
• Chất dịch nhày chảy ra từ mụn nước và huyết tương đọng lại tạo thành vảy khô. Khi lớp vảy bong ra để lại bên dưới lớp da non mỏng, rất nhẵn và sắc tố da đậm hơn lúc đầu

Giai đoạn mãn tính

Eczema mãn tính (Giai đoạn liken hóa/ giai đoạn hằn cổ trâu) đặc trưng bởi các triệu chứng sau:

• Eczema tiến triển lâu ngày, da càng ngày càng sẫm màu
• Tăng nhiễm cộm, bề mặt xù xì thô ráp
• Các vết nứt, hằn da nổi rõ ở vùng da bị tổn thương
• Bệnh diễn biến đan xen từng đợt, có thể có chu kỳ phát nặng hoặc thuyên giảm tùy theo mùa. Các giai đoạn của bệnh thường xen kẽ lồng vào nhau, ngứa là triệu chứng xuyên suốt, xuất hiện sớm nhất và tồn tại dai dẳng

Bệnh chàm nếu không được điều trị dứt điểm sẽ trở thành mãn tính, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và thẩm mỹ của người bệnh.

Eczema có nguy hiểm không?

Bệnh eczema là bệnh viêm da mãn tính và hầu như không nguy hiểm đến sức khỏe. Tuy nhiên bệnh bệnh lý này thường gây ngứa ngáy dai dẳng, các mảng dày sừng, thâm nhiễm lại gây ra những tổn thất lớn về mặt tâm lý lớn cho người bệnh.

Ngoài ra ở một số trường hợp, bệnh có thể gây ra một số biến chứng và ảnh hưởng nặng nề như:

• Chàm bội nhiễm: Chàm bội nhiễm thường xảy ra cuối giai đoạn cấp tính do virus, nấm hoặc vi khuẩở: n (chủ yếu là tụ cầu khuẩn) xâm nhập vào tổn thương da và gây nhiễm trùng.
• Làm bùng phát một số bệnh liên quan: Ở thể eczema thể địa, tổn thương da có thể đi kèm với bệnh viêm tai giữa và tiêu chảy (trong giai đoạn nhũ nhi), viêm kết mạc và đục thủy tinh thể (trong thời kỳ trẻ em), sốt cỏ khô và hen suyễn (thời kỳ trưởng thành).
• Ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nhỏ: Trong giai đoạn bị bệnh, trẻ nhỏ có làn da nhạy cảm nên thường bỏ bú, quấy khóc, lâu dần ảnh hưởng đến sự phát triển trí não và thể chất.

Phòng ngừa chàm eczema như thế nào?

Tuy bệnh chàm (eczema) phát triển theo từng đợt và có xu hướng tái phát cao song chúng ta vẫn có thể kiểm soát chúng bằng nhiều cách. Vì vậy bên cạnh việc điều trị, cần chú ý thực hiện các biện pháp phòng ngừa như:

• Tránh tiếp xúc với các yếu tố ngoại sinh có khả năng dị ứng như: phấn hoa, các món ăn, các hóa chất có trong xà phòng hoặc các chất tẩy rửa, các sản phẩm mỹ phẩm trên da, quần áo từ vải thô cứng gây ngứa,…
• Sử dụng kem dưỡng ẩm thường xuyên sau khi tắm giúp da mịn màng, không bị khô
• Tắm nước không quá nóng, sử dụng xà phòng nhẹ.
• Không nên tắm quá 10 – 15 phút và tránh tắm với nước quá nóng. Các thói quen này có thể làm mất làm màng lipid trên da, khiến da suy yếu và dễ bùng phát triệu chứng của bệnh chàm.
• Mặc quần áo mềm, rộng rãi để tránh cọ xát lên da.
• Xây dựng lối sống lành mạnh nhằm hạn chế stress, trầm cảm, rối loạn nội tiết và suy giảm miễn dịch

Các biện pháp điều trị bệnh chàm eczema

Bệnh chàm không chừa một ai và nó có thể tổn tại trong thời gian dài. Vì vậy bạn cần nhận biết sớm và bắt đầu điều trị ngay từ khi bệnh mới bắt đầu và có triệu chứng nhẹ. Một số biện pháp điều trị bao gồm

Điều trị tại nhà

Đối với những người bị chàm nhẹ, bạn có thể cải thiện triệu chứng ngứa ngáy với một số biện pháp tại nhà như:

• Ở giai đoạn cấp, nên tắm nước mát hoặc chườm lạnh giúp giảm ngứa, nóng rát rõ rệt trên vùng da bị tổn thương
• Ở giai đoạn mãn tính, nên tắm nước ấm để làm mềm da, giảm nhiễm cộm và giúp vảy bong nhanh hơn
• Khi da tổn thương bị khô lại, cần dưỡng ẩm thường xuyên
• Không được gãi, thay vào đó khi ngứa bạn hãy xoa nhẹ hoặc thử ấn đè lên da. Với trẻ em, nhằm tránh tác hại do gãi bạn cần cắt móng tay hay cho trẻ mang bao tay khi ngủ.
• Mặc những quần áo rộng, chất liệu mềm tránh cọ xát lên da. Nên mặc những quần áo mát vào mùa hè để tránh việc tiết nhiều mồ hôi
• Giảm stress và lo lắng: Căng thẳng thần kinh có thể khiến triệu chứng của bệnh tiến triển phức tạp và lan tỏa rộng. Vì vậy trong thời gian phát bệnh, nên giữ tâm trạng thoải mái bằng cách tập yoga, đọc sách, dành thời gian nghỉ ngơi, giảm khối lượng công việc và ngủ đủ giấc
• Kem bôi ngoài da có tác dụng giảm ngứa: Bạn nên lựa chọn những loại thuốc bôi có thành phần tự nhiên, lành tính với da như Sodermix là một ví dụ điển hình.

Sodermix là 1 điển hình trong các loại kem bôi trị chàm. Đây là một loại kem bôi độc đáo không Corticoid, hiệu quả và an toàn với người bị chàm.

Điều trị bằng thuốc

• Thuốc sinh học: Thuốc này được đưa vào cơ thể ở dạng tiêm dưới da, có tác dụng kiểm soát phản ứng của hệ miễn dịch để chúng không trở nên quá nhạy quả gây bùng phát bệnh
• Thuốc kháng sinh: Bác sĩ có thể kê một số loại kháng sinh nếu da bạn bị nhiễm trùng, có vết thương hở hay bị nứt rạn da. Thuốc kháng sinh không có tác dụng chữa trị bệnh chàm, mà chỉ có tác dụng điều trị các chứng nhiễm trùng kèm theo
• Thuốc kháng histamine: Nhóm thuốc này có tác dụng chống dị ứng bằng cách ức chế chất trung gian histamine. Thuốc kháng histamine có thể làm giảm triệu chứng ngứa ngáy va giảm mức độ thương tổn da.
• Thuốc uống chứa corticoid: Corticoid có tác dụng ức chế miễn dịch, kháng dị ứng và chống viêm mạnh. Nhóm thuốc corticosteroid được sử dụng cho người bị bệnh chàm mức độ nặng, khó kiểm soát. Nhóm thuốc này hiệu quả nhưng nếu dùng quá nhiều sẽ gây các tác dụng phụ nghiêm trọng
• Thuốc bôi trên da: Thuốc bôi trên da nhằm kháng viêm, giảm ngứa ngáy và tác động trực tiếp vào vùng da tổn thương.

☛ Tham khảo thêm tại: Bệnh eczema có chữa khỏi được không?

Tóm lại: Bệnh chàm – eczema là một dạng thương tổn da mãn tính, dai dẳng và dễ tái phát. Đối với bệnh chàm, tốt nhất bạn nên phát hiện và điều trị càng sớm càng tốt. Mặc dù chưa thể điều trị dứt điểm căn bệnh này nhưng nếu tích cực trong quá trình điều trị và phòng ngừa, bạn có thể giảm nhẹ triệu chứng, nâng cao chất lượng cuộc sống và giảm thiểu nguy cơ bệnh tái phát.

Thông tin trong bài viết mang tính tham khảo, việc điều trị bệnh nên có sự tư vấn và hướng dẫn của bác sĩ.

Nguồn : Tổng hợp